VAR là gì? Theo BONGDALU, đây là viết tắt của Video Assistant Referee (Trọng tài video trợ lý), hệ thống công nghệ giúp trọng tài chính xem lại tình huống quan trọng qua màn hình. Công nghệ này được FIFA chính thức áp dụng từ World Cup 2018 nhằm giảm thiểu sai sót trong các quyết định quan trọng.
VAR là gì? Định nghĩa chính xác
Có một một phòng riêng với nhiều màn hình, trong đó ngồi các trọng tài chuyên xem lại video – đó chính là câu trả lời cho VAR là gì? Khi có tình huống nghi ngờ, họ sẽ xem đi xem lại từ nhiều góc camera khác nhau rồi báo cho trọng tài chính qua tai nghe. Trọng tài chính có thể ra khu vực màn hình bên sân (RRA – Referee Review Area) để tự xem lại, kiểm tra quyết định từ phòng kiểm tra.
Quá trình kiểm tra thường mất 1-3 phút, trong lúc đó trận đấu tạm dừng. Trọng tài sẽ vẽ hình chữ nhật bằng tay để báo hiệu đang kiểm tra công nghệ này. Sau khi xem xong, trọng tài có thể giữ nguyên quyết định ban đầu hoặc thay đổi hoàn toàn. Ví dụ từ không phạt đền chuyển thành phạt đền, từ thẻ vàng lên thẻ đỏ, hoặc từ bàn thắng hợp lệ thành việt vị.
Những tình huống được phép dùng VAR
Tình huống được phép can thiệp VAR là gì? Trọng tài công nghệ này chỉ được can thiệp vào 4: Bàn thắng (kiểm tra việt vị, phạm lỗi, bóng chạm tay), phạt đền (có hay không có phạm lỗi trong vòng cấm), thẻ đỏ trực tiếp (không phải thẻ vàng thứ hai) và nhầm lẫn danh tính (phạt nhầm người). Ngoài 4 tình huống này, công nghệ không được phép dù có sai sót. Lý do của nhiều phạm lỗi ngoài vòng cấm, thẻ vàng sai vẫn không được sửa.
Điều quan trọng cần hiểu trong bài viết VAR là gì – công nghệ này chỉ can thiệp khi có lỗi rõ ràng và nghiêm trọng. Nghĩa nếu tình huống mập mờ 50-50, trng tài công nghệ này sẽ không báo trọng tài xem lại. Chỉ khi chắc chắn trọng tài sai mới can thiệp. Ví dụ bóng chạm tay rõ ràng trong vòng cấm mà trọng tài không thấy, hoặc cầu thủ việt vị 2 mét mà trợ lý trọng tài không giơ cờ.
Một số trận đấu lật kèo nhờ VAR huyền thoại
Ngoài thông tin VAR là gì, bóng đá đã chứng kiến nhiều màn lật kèo không tưởng trong những phút cuối cùng. Các quyết định của VAR đã thay đổi hoàn toàn cục diện trận đấu, biến niềm vui thành nỗi buồn và ngược lại trong tích tắc.
Man City 4-3 Tottenham (UCL Tứ kết lượt về, 17/4/2019)
Phút 90+3, Aguero ghi bàn ấn định chiến thắng 5-3 cho Man City, cả sân Etihad vỡ òa. Nhưng VAR là gì? Công nghệ đã thể hiện giá trí khi kiểm tra và phát hiện Aguero việt vị cực sít sao, có lẽ chỉ vài centimet. Bàn thắng bị từ chối, Man City bị loại vì luật bàn thắng sân khách (tổng tỷ số 4-4). Pep Guardiola đứng chết lặng, không tin vào mắt mình khi màn hình check hiện lên đường kẻ việt vị.
Trường hợp minh chính cho một trong những quyết định VAR là gì gây tranh cãi nhất lịch sử vì khoảng cách việt vị quá nhỏ. Nhiều người cho rằng với tốc độ di chuyển của cầu thủ, sai số vài cm thì bình thường. Nhưng luật là luật, việt vị 1cm cũng là việt vị. Tottenham sau đó tiến vào bán kết trong niềm vui khó tả, còn Man City ôm hận dù đã chơi xuất sắc.
PSG 1-3 Man United (UCL Vòng 1/8, 6/3/2019)
Phút 90+1, Diogo Dalot sút bóng trúng tay Kimpembe trong vòng cấm PSG. Trọng tài không thổi phạt đền. VAR là gì khi này, công nghệ này can thiệp, mời trọng tài ra xem lại. Sau 2 phút xem đi xem lại, trọng tài chỉ tay vào chấm 11m. Cả sân Parc des Princes la ó phản đối nhưng không thể thay đổi. Rashford bình tĩnh sút phạt đền thành công, Man United thắng chung cuộc nhờ luật bàn thắng sân khách.
Kimpembe quay lưng, không nhìn thấy bóng bay tới, tay dang ra theo phản xạ tự nhiên khi nhảy. Nhưng luật mới quy định VAR là gì, bóng chạm tay trong vòng cấm, dù cố ý hay không, đều có thể bị phạt đền. PSG từ cửa trên hoàn toàn (thắng 2-0 lượt đi) bỗng chốc bị loại. Neymar và Mbappe ngồi khóc trên sân, không thể tin được nó đã làm vỡ giấc mơ Champions League của họ.
France 4-2 Croatia (Chung kết World Cup 2018)
Phút 38, tỷ số đang 1-1, Perisic dùng tay chặn bóng trong vòng cấm Croatia sau pha đá phạt góc. Trọng tài Pitana ban đầu cho trận đấu tiếp tục. VAR là gì? Công nghệ báo xem lại, sau 3 phút kiểm tra, Pitana thổi phạt đền cho Pháp. Griezmann ghi bàn nâng tỷ số lên 2-1 – bước ngoặt quyết định trận chung kết World Cup.
Croatia phản ứng dữ dội vì cho rằng Perisic không cố ý chơi bóng bằng tay, khoảng cách quá gần không kịp phản ứng. Nhưng VAR là gì? Nó đã xác định tay Perisic dang rộng bất thường, làm tăng diện tích cơ thể. Quả phạt đền này giúp Pháp có lợi thế tâm lý lớn trước khi bước vào hiệp 2. Croatia sau đó suy sụp tinh thần và để thua 2-4, một phần vì cú sốc từ quyết định.
Japan 2-1 Spain (VCK World Cup 2022 – Bảng E, 1/12/2022)
Phút 51, Mitoma căng ngang cho Tanaka ghi bàn ấn định chiến thắng 2-1 cho Nhật Bản. Tây Ban Nha phản ứng kịch liệt vì cho rằng bóng đã ra ngoài đường biên ngang trước khi Mitoma căng ngang. VAR là gì – công nghệ kiểm tra gần 2 phút với công nghệ goal-line, xác định bóng chưa hoàn toàn vượt qua vạch kẻ. Chỉ cần 1mm bóng còn chạm vạch thì hợp lệ và công nghệ tìm thấy 1.88mm đó.
Cả Tây Ban Nha sốc nặng khi xem hình ảnh replay, bóng nhìn từ trên xuống có vẻ đã ra ngoài nhưng nhìn từ góc khác thì vẫn còn chạm vạch. Bàn thắng được công nhận, Nhật Bản giành ngôi nhất bảng còn Tây Ban Nha rơi xuống nhì. VAR là gì Nó đã khiến Tây Ban Nha phải gặp Morocco ở vòng sau và bị loại sau loạt luân lưu.
Kết luận
VAR là gì đã được BONGDALU giải thích ở phía trên, công nghệ này đã và đang thay đổi bộ mặt bóng đá hiện đại, mang lại sự công bằng nhưng cũng tạo ra nhiều tranh cãi chưa từng có. Theo BONGDALU, nhiều còn nhiều ý kiến trái chiều, không thể phủ nhận VAR đã giúp giảm đáng kể các sai sót nghiêm trọng của trọng tài trong những tình huống quyết định.
